[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.12,0:00:08.47,Default,,0000,0000,0000,,Een tijdje geleden \Nwandelde ik wat in de bergen
Dialogue: 0,0:00:08.47,0:00:10.75,Default,,0000,0000,0000,,en voelde me echt thuis in het bos.
Dialogue: 0,0:00:10.75,0:00:13.17,Default,,0000,0000,0000,,Ik was zo dankbaar \Nomdat bossen me lieten inzien
Dialogue: 0,0:00:13.17,0:00:15.21,Default,,0000,0000,0000,,dat ze gebouwd zijn op relaties
Dialogue: 0,0:00:15.21,0:00:17.83,Default,,0000,0000,0000,,die netwerken vormen,
Dialogue: 0,0:00:17.83,0:00:19.75,Default,,0000,0000,0000,,net als deze prachtige riviernetwerken.
Dialogue: 0,0:00:19.75,0:00:20.97,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht:
Dialogue: 0,0:00:20.97,0:00:24.40,Default,,0000,0000,0000,,"Wow, bossen zijn net \Nals menselijke gezinnen."
Dialogue: 0,0:00:24.40,0:00:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Ik was zo verrukt \Ndoor de schoonheid van dit idee
Dialogue: 0,0:00:27.22,0:00:29.56,Default,,0000,0000,0000,,dat ik er van omviel
Dialogue: 0,0:00:29.56,0:00:31.90,Default,,0000,0000,0000,,en mijn hoofd \Ntegen een verse boomstomp stootte.
Dialogue: 0,0:00:31.90,0:00:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Ik was zo boos!
Dialogue: 0,0:00:34.10,0:00:36.03,Default,,0000,0000,0000,,Ik was er kapot van
Dialogue: 0,0:00:36.03,0:00:39.90,Default,,0000,0000,0000,,dat weer een hele familie \Nbomen gekapt was.
Dialogue: 0,0:00:39.90,0:00:42.96,Default,,0000,0000,0000,,Waar ik vandaan kom, in West-Canada,
Dialogue: 0,0:00:42.96,0:00:45.66,Default,,0000,0000,0000,,liggen deze kale plekken overal verspreid.
Dialogue: 0,0:00:45.66,0:00:48.41,Default,,0000,0000,0000,,Pas met Google Earth
Dialogue: 0,0:00:48.41,0:00:49.96,Default,,0000,0000,0000,,- zoals hier - kunnen we zien
Dialogue: 0,0:00:49.96,0:00:51.71,Default,,0000,0000,0000,,dat de hele wereld
Dialogue: 0,0:00:51.71,0:00:54.63,Default,,0000,0000,0000,,zijn neus afveegt aan onze oude bossen.
Dialogue: 0,0:00:54.63,0:00:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Weten jullie
Dialogue: 0,0:00:56.26,0:00:58.38,Default,,0000,0000,0000,,dat ontbossing over de hele wereld
Dialogue: 0,0:00:58.38,0:01:00.60,Default,,0000,0000,0000,,meer broeikasgassen veroorzaakt
Dialogue: 0,0:01:00.60,0:01:04.70,Default,,0000,0000,0000,,dan alle treinen, vliegtuigen\Nen auto's samen?
Dialogue: 0,0:01:04.70,0:01:07.21,Default,,0000,0000,0000,,Ja, ik ben daar echt kwaad over,
Dialogue: 0,0:01:07.21,0:01:08.93,Default,,0000,0000,0000,,maar ik ben ook echt hoopvol
Dialogue: 0,0:01:08.93,0:01:12.45,Default,,0000,0000,0000,,omdat ik in mijn onderzoek \Nook heb ontdekt
Dialogue: 0,0:01:12.45,0:01:15.35,Default,,0000,0000,0000,,dat bosnetwerken op dezelfde manier
Dialogue: 0,0:01:15.35,0:01:17.80,Default,,0000,0000,0000,,georganiseerd zijn \Nals onze eigen neurale
Dialogue: 0,0:01:17.80,0:01:19.68,Default,,0000,0000,0000,,en sociale netwerken.
Dialogue: 0,0:01:19.68,0:01:23.77,Default,,0000,0000,0000,,Als we dit allemaal \Ntot één geheel kunnen integreren
Dialogue: 0,0:01:23.77,0:01:27.51,Default,,0000,0000,0000,,dan kunnen we deze gevaarlijke weg \Nnaar opwarming vermijden
Dialogue: 0,0:01:27.51,0:01:30.79,Default,,0000,0000,0000,,omdat genezen \Nons nu eenmaal aangeboren is.
Dialogue: 0,0:01:30.79,0:01:32.71,Default,,0000,0000,0000,,Wat weten we hierover?
Dialogue: 0,0:01:32.71,0:01:35.08,Default,,0000,0000,0000,,Het oudste van deze netwerken
Dialogue: 0,0:01:35.08,0:01:38.73,Default,,0000,0000,0000,,is het ondergrondse schimmel- \Nof paddenstoelennetwerk.
Dialogue: 0,0:01:38.73,0:01:41.75,Default,,0000,0000,0000,,Het ontwikkelde zich \Nmeer dan een miljard jaar geleden
Dialogue: 0,0:01:41.75,0:01:45.68,Default,,0000,0000,0000,,om het organismen mogelijk te maken \Nom van de zee naar het land migreren.
Dialogue: 0,0:01:45.68,0:01:47.50,Default,,0000,0000,0000,,Met de planten
Dialogue: 0,0:01:47.50,0:01:49.85,Default,,0000,0000,0000,,vormden ze een symbiotisch verband.
Dialogue: 0,0:01:49.85,0:01:53.62,Default,,0000,0000,0000,,Daardoor konden planten \Naan fotosynthese doen,
Dialogue: 0,0:01:53.62,0:01:56.37,Default,,0000,0000,0000,,CO2, ons belangrijkste broeikasgas,\Naan de lucht onttrekken
Dialogue: 0,0:01:56.37,0:01:59.02,Default,,0000,0000,0000,,en zuurstof afgeven.
Dialogue: 0,0:01:59.02,0:02:01.04,Default,,0000,0000,0000,,Daardoor kunnen wij ademen
Dialogue: 0,0:02:01.04,0:02:04.35,Default,,0000,0000,0000,,en werd de evolutie van de mens mogelijk.
Dialogue: 0,0:02:04.35,0:02:08.23,Default,,0000,0000,0000,,Deze symbiose \Nnoemen we ook wel mycorrhiza,
Dialogue: 0,0:02:08.23,0:02:10.49,Default,,0000,0000,0000,,'myco' voor schimmel, 'rhiza' voor wortel.
Dialogue: 0,0:02:10.49,0:02:12.33,Default,,0000,0000,0000,,Schimmels en wortels
Dialogue: 0,0:02:12.33,0:02:15.13,Default,,0000,0000,0000,,hebben profijt van elkaar.
Dialogue: 0,0:02:15.13,0:02:18.83,Default,,0000,0000,0000,,Alle bomen over de hele wereld
Dialogue: 0,0:02:18.83,0:02:21.82,Default,,0000,0000,0000,,zijn van deze mycorrhiza \Nafhankelijk voor hun voortbestaan.
Dialogue: 0,0:02:21.82,0:02:24.04,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen niet leven zonder.
Dialogue: 0,0:02:24.04,0:02:25.51,Default,,0000,0000,0000,,Het werkt
Dialogue: 0,0:02:25.51,0:02:27.51,Default,,0000,0000,0000,,doordat een zaadje op de bosbodem valt,
Dialogue: 0,0:02:27.51,0:02:28.63,Default,,0000,0000,0000,,kiemt,
Dialogue: 0,0:02:28.63,0:02:30.43,Default,,0000,0000,0000,,wortels vormt,
Dialogue: 0,0:02:30.43,0:02:32.79,Default,,0000,0000,0000,,die chemische signalen gaan afgeven
Dialogue: 0,0:02:32.79,0:02:36.05,Default,,0000,0000,0000,,waardoor de schimmels \Nernaartoe groeien.
Dialogue: 0,0:02:36.05,0:02:40.56,Default,,0000,0000,0000,,De schimmel zegt tegen de wortel:
Dialogue: 0,0:02:40.57,0:02:43.54,Default,,0000,0000,0000,,“Je moet naar mij toe groeien,\Nvertakken en verzachten.”
Dialogue: 0,0:02:43.54,0:02:45.23,Default,,0000,0000,0000,,Door deze communicatie
Dialogue: 0,0:02:45.23,0:02:49.38,Default,,0000,0000,0000,,groeien ze samen \Nin een magische symbiose.
Dialogue: 0,0:02:49.38,0:02:51.58,Default,,0000,0000,0000,,Deze symbiose maakt
Dialogue: 0,0:02:51.58,0:02:55.04,Default,,0000,0000,0000,,dat de plant wat van zijn zuurverdiende \Nkoolstof uit de fotosynthese
Dialogue: 0,0:02:55.04,0:02:57.25,Default,,0000,0000,0000,,afstaat aan de schimmel
Dialogue: 0,0:02:57.25,0:02:59.75,Default,,0000,0000,0000,,omdat de schimmel \Nniet kan fotosynthetiseren.
Dialogue: 0,0:02:59.75,0:03:02.95,Default,,0000,0000,0000,,De schimmel betaalt met voedingsstoffen \Nen water uit de bodem
Dialogue: 0,0:03:02.95,0:03:05.17,Default,,0000,0000,0000,,waar plantenwortels niet kunnen groeien,
Dialogue: 0,0:03:05.17,0:03:07.51,Default,,0000,0000,0000,,en geeft ze door aan de plant.
Dialogue: 0,0:03:07.51,0:03:11.05,Default,,0000,0000,0000,,Beide profiteren van deze samenwerking.
Dialogue: 0,0:03:11.05,0:03:13.35,Default,,0000,0000,0000,,Als de schimmel \Ndoor de bodem groeit,
Dialogue: 0,0:03:13.35,0:03:15.31,Default,,0000,0000,0000,,verbindt hij planten
Dialogue: 0,0:03:15.31,0:03:16.89,Default,,0000,0000,0000,,en bomen met elkaar
Dialogue: 0,0:03:16.89,0:03:19.40,Default,,0000,0000,0000,,totdat het hele bos is verbonden.
Dialogue: 0,0:03:19.40,0:03:21.48,Default,,0000,0000,0000,,Een enkele boom
Dialogue: 0,0:03:21.48,0:03:25.19,Default,,0000,0000,0000,,kan zo letterlijk gekoppeld worden \Naan honderden andere bomen
Dialogue: 0,0:03:25.19,0:03:28.16,Default,,0000,0000,0000,,zover het oog reikt.
Dialogue: 0,0:03:28.16,0:03:31.16,Default,,0000,0000,0000,,Als je door het bos wandelt,
Dialogue: 0,0:03:31.16,0:03:35.36,Default,,0000,0000,0000,,zijn de bomen, de wortels,\Nde paddenstoelen
Dialogue: 0,0:03:35.36,0:03:37.36,Default,,0000,0000,0000,,slechts het topje van de ijsberg.
Dialogue: 0,0:03:37.36,0:03:39.19,Default,,0000,0000,0000,,Onder een enkele voetafdruk
Dialogue: 0,0:03:39.19,0:03:43.54,Default,,0000,0000,0000,,bevindt zich wel 500 km \Naan opeengestapelde schimmelcellen
Dialogue: 0,0:03:43.54,0:03:46.13,Default,,0000,0000,0000,,bezig met materiaaltransport.
Dialogue: 0,0:03:46.13,0:03:48.04,Default,,0000,0000,0000,,Je kan het je voorstellen
Dialogue: 0,0:03:48.04,0:03:49.61,Default,,0000,0000,0000,,als een ondergrondse supersnelweg
Dialogue: 0,0:03:49.61,0:03:51.52,Default,,0000,0000,0000,,met auto's die overal naartoe bewegen.
Dialogue: 0,0:03:51.52,0:03:54.89,Default,,0000,0000,0000,,Alle netwerken omvatten \Nknooppunten en verbindingen.
Dialogue: 0,0:03:54.89,0:03:56.94,Default,,0000,0000,0000,,In de bossen \Nzijn de knooppunten de bomen
Dialogue: 0,0:03:56.94,0:03:58.52,Default,,0000,0000,0000,,en de schimmels de verbindingen.
Dialogue: 0,0:03:58.52,0:04:00.79,Default,,0000,0000,0000,,Het is net zoiets \Nals in je Facebooknetwerk,
Dialogue: 0,0:04:00.79,0:04:03.06,Default,,0000,0000,0000,,waar de knooppunten vrienden
Dialogue: 0,0:04:03.06,0:04:05.23,Default,,0000,0000,0000,,en de verbindingen \Nde vriendschappen zijn.
Dialogue: 0,0:04:05.23,0:04:07.88,Default,,0000,0000,0000,,Nu weten we allemaal \Ndat sommige van deze knooppunten,
Dialogue: 0,0:04:07.88,0:04:09.74,Default,,0000,0000,0000,,of vrienden, drukker zijn dan anderen,
Dialogue: 0,0:04:09.76,0:04:12.73,Default,,0000,0000,0000,,net als die vriend die maar altijd \Ngroepsberichten verstuurt.
Dialogue: 0,0:04:12.73,0:04:14.57,Default,,0000,0000,0000,,Hetzelfde gebeurt in bossen,
Dialogue: 0,0:04:14.57,0:04:16.24,Default,,0000,0000,0000,,en de knooppunten in de bossen,
Dialogue: 0,0:04:16.24,0:04:17.95,Default,,0000,0000,0000,,noemen we ‘hubs’.
Dialogue: 0,0:04:17.95,0:04:19.83,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn de grote bomen in de bossen
Dialogue: 0,0:04:19.83,0:04:21.89,Default,,0000,0000,0000,,met wortels die overal naartoe gaan.
Dialogue: 0,0:04:21.89,0:04:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Nu hebben we ook geleerd
Dialogue: 0,0:04:23.42,0:04:27.39,Default,,0000,0000,0000,,dat de systemen zich organiseren\Nrond deze 'hubs',
Dialogue: 0,0:04:27.39,0:04:28.97,Default,,0000,0000,0000,,die grote oude bomen.
Dialogue: 0,0:04:28.97,0:04:31.38,Default,,0000,0000,0000,,In de bossen vindt daar \Nde regeneratie plaats.
Dialogue: 0,0:04:31.38,0:04:32.55,Default,,0000,0000,0000,,In je Facebooknetwerk
Dialogue: 0,0:04:32.55,0:04:35.09,Default,,0000,0000,0000,,is het de plaats waar feestjes \Nworden georganiseerd,
Dialogue: 0,0:04:35.09,0:04:37.66,Default,,0000,0000,0000,,rond die hub die altijd maar \Ngroepsberichten verzendt.
Dialogue: 0,0:04:37.66,0:04:40.18,Default,,0000,0000,0000,,Wij noemen deze hubs in de bossen \Nmoederbomen.
Dialogue: 0,0:04:40.18,0:04:42.95,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn de grote oude bomen \Nin het woud.
Dialogue: 0,0:04:42.95,0:04:45.02,Default,,0000,0000,0000,,Zij capteren de koolstof in hun bladeren
Dialogue: 0,0:04:45.02,0:04:47.70,Default,,0000,0000,0000,,en sturen hem naar beneden \Ndoor hun enorme stammen
Dialogue: 0,0:04:47.70,0:04:50.12,Default,,0000,0000,0000,,naar de netwerken om hen heen
Dialogue: 0,0:04:50.12,0:04:52.14,Default,,0000,0000,0000,,die gekoppeld zijn \Naan alle andere bomen
Dialogue: 0,0:04:52.14,0:04:54.56,Default,,0000,0000,0000,,en zaailingen, de jonge bomen.
Dialogue: 0,0:04:54.56,0:04:57.83,Default,,0000,0000,0000,,Ze sturen die koolstof overal naartoe.
Dialogue: 0,0:04:57.83,0:04:59.91,Default,,0000,0000,0000,,Hoe meer die zaailingen gestrest zijn,
Dialogue: 0,0:04:59.91,0:05:01.72,Default,,0000,0000,0000,,misschien door droogte of schaduw,
Dialogue: 0,0:05:01.72,0:05:04.75,Default,,0000,0000,0000,,hoe meer voedingsstoffen \Nde moederboom naar hen toe stuurt.
Dialogue: 0,0:05:04.75,0:05:06.22,Default,,0000,0000,0000,,Net zoals in een familie
Dialogue: 0,0:05:06.22,0:05:07.91,Default,,0000,0000,0000,,waar, als je het kwaad krijgt,
Dialogue: 0,0:05:07.91,0:05:10.97,Default,,0000,0000,0000,,papa en mama klaar staan \Nom bij te springen.
Dialogue: 0,0:05:10.97,0:05:12.92,Default,,0000,0000,0000,,In de bossen gaat het niet anders.
Dialogue: 0,0:05:12.92,0:05:16.18,Default,,0000,0000,0000,,Wat we onlangs ook hebben ontdekt,
Dialogue: 0,0:05:16.18,0:05:19.05,Default,,0000,0000,0000,,is dat moederbomen
Dialogue: 0,0:05:19.05,0:05:23.19,Default,,0000,0000,0000,,meer signalen sturen \Nnaar hun eigen nakomelingen.
Dialogue: 0,0:05:23.19,0:05:25.50,Default,,0000,0000,0000,,Dat helpt ze het beter te doen,
Dialogue: 0,0:05:25.50,0:05:27.64,Default,,0000,0000,0000,,zodat ze meer kans \Nhebben om te overleven
Dialogue: 0,0:05:27.64,0:05:30.44,Default,,0000,0000,0000,,en hun genen aan toekomstige generaties \Ndoor te geven.
Dialogue: 0,0:05:30.44,0:05:32.97,Default,,0000,0000,0000,,Zo werkt natuurlijke selectie.
Dialogue: 0,0:05:32.97,0:05:35.24,Default,,0000,0000,0000,,Dit soort organisatie maakt bossen
Dialogue: 0,0:05:35.24,0:05:38.78,Default,,0000,0000,0000,,zowel veerkrachtig als kwetsbaar.
Dialogue: 0,0:05:38.78,0:05:40.79,Default,,0000,0000,0000,,Veerkrachtig door de vele moederbomen
Dialogue: 0,0:05:40.79,0:05:44.30,Default,,0000,0000,0000,,en de vele verbindende schimmelsoorten.
Dialogue: 0,0:05:44.30,0:05:47.32,Default,,0000,0000,0000,,Dat netwerk is echt moeilijk te breken.
Dialogue: 0,0:05:47.32,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het kan tegen een stootje.
Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:52.37,Default,,0000,0000,0000,,Maar natuurlijk hebben wij mensen \Ndaar iets op gevonden.
Dialogue: 0,0:05:52.37,0:05:54.48,Default,,0000,0000,0000,,Wij kappen de moederbomen.
Dialogue: 0,0:05:54.48,0:05:57.01,Default,,0000,0000,0000,,Eentje kappen \Nmaakt misschien niet veel verschil
Dialogue: 0,0:05:57.01,0:05:58.85,Default,,0000,0000,0000,,maar als je
Dialogue: 0,0:05:58.85,0:06:00.68,Default,,0000,0000,0000,,er altijd meer en meer kapt,
Dialogue: 0,0:06:00.68,0:06:04.39,Default,,0000,0000,0000,,kan het systeem in elkaar storten
Dialogue: 0,0:06:04.39,0:06:06.89,Default,,0000,0000,0000,,net als dominostenen.
Dialogue: 0,0:06:06.89,0:06:08.48,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen keerpunten bereiken
Dialogue: 0,0:06:08.48,0:06:11.82,Default,,0000,0000,0000,,waardoor bossen afsterven \Nen we meer mondiale opwarming krijgen.
Dialogue: 0,0:06:11.82,0:06:13.30,Default,,0000,0000,0000,,Daarmee zijn we bezig.
Dialogue: 0,0:06:13.30,0:06:14.97,Default,,0000,0000,0000,,Wat we doen,
Dialogue: 0,0:06:14.97,0:06:16.32,Default,,0000,0000,0000,,de keuzes die we maken,
Dialogue: 0,0:06:16.32,0:06:19.98,Default,,0000,0000,0000,,kan leiden ons naar wereldwijde gezondheid\Nof wereldwijde ziekte.
Dialogue: 0,0:06:19.98,0:06:21.88,Default,,0000,0000,0000,,We hebben die keuze.
Dialogue: 0,0:06:21.88,0:06:23.34,Default,,0000,0000,0000,,Ik eindig met vier ideeën
Dialogue: 0,0:06:23.34,0:06:25.74,Default,,0000,0000,0000,,waarvan ik denk dat ze \Nhet verspreiden waard zijn.
Dialogue: 0,0:06:25.74,0:06:27.80,Default,,0000,0000,0000,,Eén: om van het woud te houden
Dialogue: 0,0:06:27.83,0:06:29.40,Default,,0000,0000,0000,,moet je er tijd in doorbrengen.
Dialogue: 0,0:06:29.40,0:06:31.39,Default,,0000,0000,0000,,Ga de bossen in,\Nvoel je ermee verbonden.
Dialogue: 0,0:06:31.39,0:06:33.64,Default,,0000,0000,0000,,Dan zal je ervoor gaan \Nom ze te beschermen.
Dialogue: 0,0:06:33.64,0:06:35.54,Default,,0000,0000,0000,,Twee: leer hoe ze functioneren.
Dialogue: 0,0:06:35.54,0:06:37.92,Default,,0000,0000,0000,,Leer hoe deze netwerken \Nalles verbinden
Dialogue: 0,0:06:37.92,0:06:39.22,Default,,0000,0000,0000,,tot georganiseerde bossen.
Dialogue: 0,0:06:39.22,0:06:40.14,Default,,0000,0000,0000,,Om dat te doen,
Dialogue: 0,0:06:40.14,0:06:42.32,Default,,0000,0000,0000,,moet je risico's nemen,\Nfouten maken.
Dialogue: 0,0:06:42.32,0:06:44.64,Default,,0000,0000,0000,,Drie: bescherm de bossen.
Dialogue: 0,0:06:44.68,0:06:47.30,Default,,0000,0000,0000,,Jij moet het doen\Nomdat ze het zelf niet kunnen.
Dialogue: 0,0:06:47.30,0:06:48.50,Default,,0000,0000,0000,,Zij zitten vast.
Dialogue: 0,0:06:48.50,0:06:50.72,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen niet gaan lopen \Nvoor de mensen
Dialogue: 0,0:06:50.72,0:06:53.34,Default,,0000,0000,0000,,en ze kunnen niet weglopen \Nvan de mondiale opwarming.
Dialogue: 0,0:06:53.34,0:06:54.31,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben je nodig.
Dialogue: 0,0:06:54.31,0:06:55.78,Default,,0000,0000,0000,,Ten slotte
Dialogue: 0,0:06:55.78,0:06:57.32,Default,,0000,0000,0000,,en het belangrijkst:
Dialogue: 0,0:06:57.32,0:07:00.65,Default,,0000,0000,0000,,gebruik je eigen heel slimme, briljante,
Dialogue: 0,0:07:00.65,0:07:04.20,Default,,0000,0000,0000,,neurale en sociale netwerken \Nom geweldige berichten te maken.
Dialogue: 0,0:07:04.20,0:07:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Verspreid het woord dat bossen \Nde moeite waard zijn om te behouden
Dialogue: 0,0:07:07.42,0:07:09.55,Default,,0000,0000,0000,,omdat jij het waard bent \Nom te overleven,
Dialogue: 0,0:07:09.55,0:07:10.99,Default,,0000,0000,0000,,en omdat ik denk dat we samen
Dialogue: 0,0:07:10.99,0:07:12.87,Default,,0000,0000,0000,,allemaal geboren genezers zijn.